Novruz bayramı ərəfəsində əhali bayram süfrəsi və şirniyyatlar üçün qoz, fındıq, badam almaq üçün bazarlara üz tutur. Qız-fındıq, ləpənin qiyməti cibimizə uyğun olmasa da, Novruza xatir bu ərzaqlardan az da olsa, almağa çalışırıq.
Azərbaycanda satılan qız-fındıqla bağlı əhali arasında müxtəlif məlumatlar yayılıb. İddialara görə, qoz və fındıqdan daha çox gəlir götürmək üçün istehsalçılar uzun illərdir ki, bir üsula əl atırlar. Belə ki, qız-fındığı yığandan sonra satışa verməzdən əvvəl uzun müddət nəm yerdə saxlayır, qurutmur, düzgün şəraitdə saxlamırlar. Nəticədə nəm ləpə çəkidə daha ağır gəlir və alıcını aldatmaqla bir kq qoz-fındıqdan daha çox gəlir əldə olunur.
Azad İstehlakçılar Birliyinin sədri Eyyub Hüseynov bu faktı BakuPost-a təsdiqləyib. Bildirib ki, 4 il əvvəl məhz bu səbəbdən Avropa tonlarla Azərbaycan qozunu geri qaytarıb: "Çox təəssüf ki, bu məlumat doğrudur. Bizim sahibkarlar çox qazansınlar deyə milləti düşünmür. Yadımdadır, 4 il bundan əvvəl tonlarla Azərbaycan qoz-fındığını Avropaya buraxmadılar. Səbəb tərkibinin zərərli olması idi. Qoz-fındığımızın tərkibində aflotoksin adlı maddə çox idi. Aflotoksin çox zərərli göbələk növüdür”.
E. Hüseynov maraqlı bir məqama da diqqət çəkib: "Sual edirəm ki, Avropanın qəbul etməyib geri qaytardığı o qoz-fındıq necə oldu? Təbii ki, burada əhaliyə satıldı. Aflotoksin göbələyi ilə zəhərli qoz-fındıq və çərəzlər günü bu gün də bazarlardadır. Novruz bayramı ərəfəsində satışa çıxarılan bu qoz-fındığı yoxlayan qurum yoxdur. Azad bazar iqtisadiyyatıdır, istər kəndlisi, istər sahibkarı malını istədiyi kimi satır. Bazarlarda laborarotiya yoxdur”.
"Bəs şirniyyatları bişirərkən və yeyərkən bu zərərli maddədən necə qorunmaq olar” sualına mütəxəssis belə cavab verib: "Düşünürəm ki, qabıqlı qoz-fındıq və ləpəni alandan sonra qurutmaq artıq bir fayda verməz. Məsləhətlisi odur ki, ləpəni şirniyyatlarda istifadə etməzdən əvvəl yüksək temperaturda qovursunlar və qovrulmuş halda da yesinlər”
Azərbaycan Tibb jurnalının baş redaktor müavini Fuad İslamzadə isə Medicina.az-a açıqlamasında nəm şəraitdə saxlanılan qız-fındığın sağlamlıq üçün təhlükəli olduğunu deyib: "Düzgün qurudulmayan qoz-fındıq, araxisin tərkibində qaraciyər üçün zərərli, serroz, fibroz, qaraciyər xərçənginin yaranmasına səbəb olan aflotoksin adlı maddə yaranır. Bu maddə çox olduqda qız-fındığın dadı dəyişir, içərisində sarı rəngdə kif əmələ gəlir. Aflotoksinlər Avropadan üzü bəri, Şərqə doğru və Cənubi Qafqazda daha çox yayılıb. Bu ölkələrin əhalisinin qidasında qoz-fındıq daha çoxdur. Qoz-fındıqda təbiətən belə maddə olmur. Bu maddə məhz saxlanma şəraiti düzgün olmadıqda yaranır, yəni birbaşa insan müdaxiləsinin nəticəsidir. Ona görə qoz-fındıq alarkən ehtiyatlı olmaq lazımdır. Düzdür, bazarlarda ən tərifli qoza belə güvən yoxdur. Qoz-fındıq satanlar öz qazancına xatir insanlarımızın səhhətinə böyük zərbə vurur”.
