Burun eşmək hansı xəstəliyin əlamətdir?
Adətən uşaqlarda tez-tez rast gəlinəın davranışlardan biri də burunlarını eşmələridir. Lakin məlum məsələdir ki, uşaqlıqdan burunlarını eşən bəzi insanlar böyüyəndə də bu alışqanlıqlarını tərgidə bilmirlər. Bu da sosial həyatda, cəmiyyətdə heç də xoş qarşılanmayan haldır.
Bəs insan nə üçün burnunu eşir?
Bu haqda çox maraqlı araşdırma apardıq. Uzun müddət bu məsələnin üzərində “baş sındıran” psixoloqların şərhləri ilə tanış olduq.
Sən demə, burun eşmə alışqanlığı qeyri-iradi hal imiş. Ancaq real olan bir hal da var ki, “burnunda xəzinə axtarışına çıxan” insanlar adətən bunu gizlədirlər. Bəs bu zaman vəziyyət qeyri-iradi sayıla bilərmi?
Burnuna barmaq soxan uşaqar
Uşaqlarda müşahidə etdiyimiz burnuna barmaq soxmaq və eşməyin müxtəlif səbəbləri ola bilər. Əvvəla 2-3 yaşlardakı uşaqların bunu etməsi, özünü, orqanlarını tanıma məqsədi daşıya bilər. Məsələn 6-7 aylıq körpələrin ayaq barmaqlarını ağızlarına apardıqları tez-tez müşahidə olunan haldır. Belə ki, bu mərhələdə uşaq, dodaqlarından və dilindən özünü və ətrafı tanmaq məqsədi ilə istifadə edir.
Lakin uşaqların burunlarını eşmələri, xüsusilə erkən yaşlarda, ən çox valideynləri narahat edir. Bu cür uşaqlara xəbərdarlıq edilsə də, danlansalar da, yenə gizlincə burunlarını eşməkdə davam edirlər.
Burun öz funksiyasını yerinə yetirmir
Burun, qəbul edilən havanı titrək, incə tüklər vasitəsilə ağ ciyərlərə süzülmüş və təmizlənmiş halda göndərir. Hava soyuqdursa burun qəbul edilən havanı ilıq, istidirsə nəmləndirərək vəzifəsini icra edir. Burun bu funksiyasını icra edə bilməyəndə narahatçılıq yaradır.
Bu səbəbdən uşağınızın burnunu qurdaladığını görəndə, əvvəlcə üst nəfəs yollarında problem olub olmadığını yoxlatmaq lazımdır.
Həkim müayinəsilə burun seliyinin (mikoza) quruyaraq narahatçılıq verib vermədiyini öyrənmək lazımdır. Belə hallarda dəniz suyu kimi spreylərlə qurumuş seliyi yumuşaldıb burunu təmizləmək lazımdır. Bu prossesdən sonra həkim müayinəsi ilə uşaqda allergik burun axıntısı aşkar olunarsa müalicə edilməlidir.
Diqqət olunmalı məqamlaran biri də budur ki, əgər burnun içi qaşınırsa bu bağırsaq soxulcanından da xəbər verir.
Düşünmək burun eşməyə səbəb olurmu?
Ən çox müşahidə olunan hallardan biri də uşaqların (eyni zamanda yetkinlərin də) düşünən zaman qeyri-iradi burunlarını eşmələridir. Bunun səbəblərindən biri də boşluğun yaranmasıdır. Yəni heç nə ilə məşğul olmayanda bir çox insan burnunu eşir.
Uşaqlarda burun eşməyin qarşısını necə almaq olar?
Yetkin və özünü iradi şəkildə idarə edən insanlar burunlarını eşməyi tərgidə bilərlər. Uşaqlara isə bunu aşılamaq daha çətindir. Bu davranışın uşaqlıqdan yarandığını nəzərə alaraq vaxtında da qarşısını almaq olar. Bəs necə?
İlkin varianta bunu müşahidə etdiyiniz zaman, uşağa “ Gəl bunun bir küncündən tut, çəkək kənara, gəl kömək et bunu edək...”- deyə əllərini məşğul dərək fikrini burnundan yayındıra bilərsiniz. Bu məsələdə diqqəti uşaqların əllərinə yönəldərək mümkün qədər ələrini məşğul eməklə fikirlərini burunlarından yayındırmaq olar. Bunun üçü də daha çox oyuncaqlardan istifadə edin. Oyun xəmiri, rəngli kağızlar, boyamaq, top oynamaq, barmaqlarla oynamaq və sair kimi oyunlarla məşğul olmalarını təmin etmək lazımdır.
Danlayaraq bunun qarşısını ala bilməyəcəksiniz
Bu situasiyada uşağı danlamaqla psixologiyasını poza bilərsiniz. Bunu əvəzində vəziyyətin mahiyyətini ona izah etmək ən yaxşı çıxış yoludur. Məsələn, insalar və dostları tərəfindən bu halın xoş qarşılanmadığını, neçə ki, ayaqyoluna getdiyimiz kimi, burun təmizləmək üçün də tək olduğu zaman bunu dəsmal və su ilə etməli olduğuna uşağı inandırmaq lazımdır.
Son olaraq, uşağınız üçün bir model olduğunuzu unutmayın. Əgər ailədə burnunu eşən valideyn, ya bir başqa ailə üzvü varsa uşağın da bunu etməsi qaçılmazdır.
