Su içməmək, hərəkət etməmək, sağlam qidalanmamaq başda olmaqla bir çox səbəblər insan beynini qocaldır.
Bəs beynin vaxtından əvvəl qocalmasının qarşısını almaq üçün nələr etmək lazımdır?
Bu sualın cavabını bir neçə variantda təqdim edirik.
Vücudumuzun əsas gəmisi olan beyin bütün orqanlarımızı idarə edir və sistemin düzgün şəkildə işləməsini təmin edir. Beyni sağlam və cavan saxlamaq üçün gündəlik həyatımızda bir neçə prosesə diqqət yetirməliyik. Hər günü eyni tərzdə yaşamamaq, nəfəs potensialını artırmaq və stressdən uzaq qalmaq da bu detallara daxildir.
1. SU İÇİN
İnsan beynin 73%-i sudan ibarətdir. Su neyronların istehsalını, hormonal əlaqə və hüceyrələrarası əlaqə kimi əhəmiyyətli fəaliyyətlərdə istifadə edilir. Beyin suyunun bir faizini itirərsə, insanın düşünməsi yavaşlayar, iki faizini itirərsə, zehni performansı geriləyər, riyazi problemləri həll etmək çətinləşər.
Qəhvə, çay suyun yerini tuta bilməz. Meyvə suyu, bitki çayı, süd də həmçinin. Çünki qəhvə və çay sidikqovucu xüsusiyyətlərə malikdir və əksinə bədəndə suyun miqdarını azaldır.
Gündə ən az 1 litr su içmək vacibdir. Su içməyin ən yaxşı zamanı isə səhər saatlarıdır. Gün boyunca tez-tez su içmək lazımdır.
2. HƏRƏKƏTLİ OLUN
Beynin hər iki yarımkürəsini işlətmək üçün müəyyən hərəkətlər yerinə yetirmək lazımdır. Yürüş, yoqa və üzmək kimi vücudun hər iki tərəfini paralel şəkildə istifadə etməyin vacib olduğu hərəkətlər etmək daha yaxşıdır. Bu, eyni zamanda, beynin yarımkürələri arasındakı bağları da möhkəmləndirir. Yuxunu da müəyyən çərçivəyə salar. Gün ərzində piyada gəzmək, pilləkan çıxmaq, avtomobili uzağa park edərək yolu uzatmaq kimi detallar da beyinə hərəkət baxımından fayda verər.
3. SAĞLAM QİDALANIN
Beyinin cavan qalması üçün onu yaxşı "qidalandırmaq" lazımdır. Beynimiz qurmandır. O, balıq, istridiya və digər dəniz məhsulları, qoz-fındıq, şokolad, təzə və quru meyvələri xoşlayır.
4. YUXUNUZA DİQQƏT EDİN
Yuxuya yalnız körpələrin deyil, hər kəsin ehtiyacı var. İbtidai sinifdən sonra uşaqların yuxusuna çox da diqqət edilmir. Çox yatmaq isə tənbəllik əlaməti sayılır. Ancaq hər gün doldurulmuş bir beyin üçün ən yaxşı əlac yatmaqdır.
Yuxu beynimizə gün içində metabolizmə bağlı olaraq ortaya çıxan artıq metabolitlərin təmizlənməsi, beyindəki hüceyrələr arasında yeni bağlantıların qurulması, beynin özünü təmir etməsi, bədəndəki xroniki stress üçün cavabın hazırlanması, öyrənilən bilgilərin möhkəmlənməsi üçün şərtdir.
5. ÜRƏYİNİZƏ YAXŞI BAXIN
Ürək və beyin bir almanın iki yarısı kimidir. Buna görə də kardioloq və daxili orqanların müalicəsi üçün həkimin verdiyi tövsiyələr beyin üçün də önəmlidir. Öncə ürəyi sağaltmaq lazımdır. Artıq çəkiniz varsa, qan təzyiqiniz, qan şəkəriniz yüksəkdirsə, ailədə təzyiq, ürək-damar, diabet xəstəsi varsa, siqaret çəkirsinizsə, spirtli içki ilə aranız yaxşıdırsa və hərəkətsiz qalırsınızsa, mütləq kardioloqun müayinəsindən keçməlisiniz. Ürək-damar xəstəlikləriniz sağalarsa, beyin də yaxşılaşar.
6. BAĞIRSAQLARINIZIN SAĞLAMLIĞINI QORUYUN
Xoşbəxtlik hormonlarını bağırsaqlar istehsal edər. Bu hormonlar bizi streslərdən qoruyur, stresləri dəf etməyə kömək edir.
Stress beyini qocaldan əsas amildir. Stress fizioloji olaraq təzyiqi artırır, qan təzyiqini qaldırır. Beyin uzun müddət stressə məruz qaldığı üçün, özəlliklə, yaddaş mərkəzi hüceyrə azlığı və toxuma itkinliyi ortaya çıxır.
Beləliklə, bağırsaq nə qədər çox xoşbəxtlik hormonlarını istehsal etsə, beyin də o qədər cavan qalacaq.
Lakin bağırsaqların mikroflorasının pozulması, bağırsaq xəstəlikləri xoşbəxtlik hormonlarının ifrazını azaldır. Bu səbəbdən bağırsağın sağlamlığına daim diqqət edin ki, beyinin qocalana qədər cavan qalsın.
8. ÖYRƏNMƏYƏ DAVAM EDİN
Yeni bilgilər beyni inkişaf etdirər. Beyin hüceyrələri arasında yeni yollar qurar və bilgilərin möhkəmlənməsi, itirilməsinə əngəl olmaq üçün əsas rol oynayar. Yeni bilgi öyrənərkən beynimiz stimul qazanır ki, bu da yaddaşa xüsusi fayda verər. Bu zamanla beyni kiçilməkdən qoruyar. İkinci, üçüncü, hətta dördüncü dil öyrənməyə başlamaq, tikiş öyrənmək, foto çəkmək, şahmata başlamaq, müxtəlif idman növlərində özünü sınamaq, yemək bişirmək, rəqslər öyrənmək, yəni, ağlınıza nə gəlirsə... xüsusilə içinizdə qalan, uzun müddət arzuladığınız şeyləri həyata keçirmək bu mövzuda sizə yardımçı olacaq.
9. SOSİALLAŞIN
Pis, yaxşı xatirələr beyini yaşlandırmaz. Dostlarla birlikdə zaman keçirmək, təcrübələrin paylaşılması, yeni bilgilər və fikirlər müzakirə etmək, sevdiklərimizlə yaxşı zaman keçirmək, kədəri və sevinci paylaşmaq... bütün bunlar beyində yeni yollar açır, beyinin fəaliyyətini yaxşılaşdırır. \Publika.az\
