Tarix boyu sərhədlər uğrunda saysız-hesabsız müharibələr aparılıb və milyonlarla insan bu yolda həyatını itirib. Torpaq üçün tökülən qan miqdarını nəzərə alsaq, dünyanın heç bir küncündə sahibsiz bir torpaq parçasının olması demək olar ki, mümkünsüz görünür. Halbuki 143 ildir ki, Misirlə Sudan arasında bir bölgə heç bir ölkəyə aid deyil.
Müharibələr bəşər tarixi boyu sərhədləri müəyyən edib. Güclü daha çox torpağa hakim olub, daha çox yerə sahib olan daha güclü olub. Xəritələr dəfələrlə yenidən çəkilib, ölkələr böyüyüb, kiçilib və hətta yoxa çıxıb. Bu gün belə hesab olunur ki, dünyada elə bir torpaq parçası yoxdur ki, dövlətin nəzarətində olmasın. Ancaq bu qavrayışı pozan bir yer var: Bir Təvil. Misir və Sudan arasında sıxışdırılmış bu 2060 km² səhra parçası tarixin və siyasətin qəribə oyunu nəticəsində heç kimə məxsus deyil. Nə Misir, nə də Sudan ona sahib deyil. Zaman-zaman macəraçılar gəlib burada öz səltənətlərini elan edib bayraqlar sancırlar, lakin onların heç biri uzun müddət dayana bilmir. Bəs Nyu York və Londondan böyük olan bu torpaq sahəsi niyə sahibsiz qaldı? Bütün dünyada torpaq uğrunda müharibələr gedirsə, niyə bura heç kimin vecinə deyil?
Təqvimlər 1882-ci ili göstərirdi, ingilislər Misir və Sudanı işğal edib parçaladıqdan sonra dünyanın ən maraqlı sərhədlərindən biri yaradıldı. 1899-cu ildə Böyük Britaniya Misir və Sudan arasında sərhədi enin 22-ci paraleli olaraq təyin etdi. Sərhədin çəkilməsi ilə Həlaib üçbucağı Misirə, Bir Tavil isə Sudana buraxıldı.
Lakin 1902-ci ildə bu bölgənin sərhədi yenidən gündəmə gəldi. 1902-ci ildə Bir Tawil üçün yenidən süfrəyə oturan ingilislər, o dövrdə bölgədə yaşayan tayfaların yaşayış yerlərini nəzərə alaraq inzibati sərhədi yenidən təşkil etdilər. Yeni tənzimləmə ilə Bir Tawil Misirə, Halaib Üçbucağı isə Sudana verildi. Lakin Misir Bir Tavil iddiasında deyil və onu Sudana buraxıb. Sudan Bir Tavilə iddia etmədikdə, bu bölgə "terra nullius" anlayışı ilə, yəni beynəlxalq hüquqda heç bir dövlətin idarəsi altında olmayan bir bölgə olaraq təyin olundu.
Sahəsi 2060 kvadrat kilometr olan bu bölgə Nyu York və London qədər böyükdür. Bununla belə, onun nə Misir, nə də Sudan sərhədləri daxilində yer almamasının iki səbəbi var: Birincisi, bölgənin böyük ölçüdə səhra olmasıdır. İkincisi, Bir Təvil bitki və sudan məhrum bir yerdir. Bir Tavilin əhalisi olmayan bir bölgə olduğu iddia edilir, lakin araşdırmalara görə, Sudanda yaşayan Ababda tayfası Bir Tavili vətəni olaraq görür və xüsusilə son illərdə Bir Tavilə artan marağı müsbət qarşılamırlar.
Bu yer qeyri-rəsmi də olsa Ababda qəbiləsi tərəfindən idarə olunur və ərazidəki mədənlərdə Ababda qəbiləsindən olan insanlar çalışır. İşçilərin əksəriyyətinin Sudanın Darfur bölgəsindən gəldiyi və işə avtobuslarla gətirildiyi məlum olub. Bir Tawil əhalisinin sayı rəsmi olaraq bilinmir, lakin məlumdur ki, insanlar müəyyən dövrlərdə bura gələrək köçəri yaşayıb sonra öz ölkələrinə qayıdırlar.
QIZINA SÖD VERDİ, BAYRAĞI BAYRAĞINA TIKDI
Son illərdə sosial mediada hekayəsi tez-tez danışılan Bir Tavilə maraq təbii olaraq artıb. İnsanlar bu bölgənin bəziləri tərəfindən arzuolunmaz olduğunu düşünsələr də, Bir Təvilin tərk edilmiş olması istənilmədiyi üçün deyil, daha çox müstəmləkəçiliyin yaratdığı bir problem olaraq görülür. Dünyada hökuməti olmayan, heç kimin sahib olmadığı bu məkanla maraqlananlar, səhranın bütün ağır şərtlərini qəbul edib ziyarət edənlər olduğu halda, bu torpaq parçasına sahib çıxmaq istəyənlər də olub.
Bir Tawil ilə bağlı ən maraqlı övladlığa götürmə tələbi kiçik qızı üçün krallıq qurmaq istəyən ABŞ-dan Jeremiah Heatondan gəldi. ABŞ-da yaşayan 37 yaşlı Ceremiah Heaton qızı Emiliyə şahzadə olacağına söz verib. Bir Tawil hekayəsini eşidən Heaton, ailəsi ilə birlikdə bir bayraq hazırlayıb bölgəni ziyarət etməyə başladı. Tamamilə öz imkanları ilə Bir Tavilə gedən Hiton ən yüksək təpəyə hazırladığı bayrağı sancaraq Şimali Sudan Krallığını elan etdi. Ata qızını qurduğu krallığın şahzadəsi elan etməklə arzusunu reallaşdırsa da, beynəlxalq aləmdə heç bir rəsmi cavab və ya tanınma almayıb.
Bir Tawil 143 ildir baxımsız qalıb. Lakin dünyada hökuməti olmayan bu yer ziyarətçilərin diqqətini cəlb etməkdə davam edir. Bölgəyə nəqliyyatın çətin şərtləri Bir Tavil ziyarətlərinin tezliyinə təsir etsə də, əsl macəraçılar heç bir çətinliklə üzləşməkdən çəkinmədən getməyə davam edirlər.
