COP29-un birinci həftəsinin başa çatması və müvafiq nazirlərin Bakıya gəlməsi ilə BMT-nin iqlim sammiti yekun mərhələsinə qədəm qoyur. Mynews.az portalı "yeni iqlim maliyyəsi rejimi razılaşdırılacaqmı?" sualına cavab axtarıb.
COP29-un birinci həftəsinin başa çatması və müvafiq nazirlərin Bakıya gəlməsi ilə BMT-nin iqlim sammiti yekun mərhələsinə qədəm qoyur. Maliyyə Konfransı adlanan tədbirin məqsədi yeni iqlim maliyyəsi rejimi haqqında razılığa gəlməkdir. Hazırkı müqavilənin müddəti gələn il başa çatır. Onun 2025-ci ilə qədər hər il 100 milyard dollar maliyyələşdirmə hədəfinə cəmi iki il əvvəl nail olunub.
BMT-nin Ticarət və İnkişaf Təşkilatına görə, "yeni kollektiv məqsəd" trilyonlarla insanı əhatə etməlidir. Yeni məqsəd üçün çərçivə yaratmağa çalışmaq üçün araşdırma aparılıb və model tətbiq edilib. Gələn il hədəfin 1,1 trilyon dollardan başlayacağını bildirən bir sənəd hazırlanıb. Bu, digər tədqiqatlarda təklif olunanlarla az və ya çox uyğundur.
Qarşıda çətin müzakirələr var, bunun üstünü örtməyə çalışmaq lazım deyil. Aydındır ki, söhbət təkcə məbləğdən deyil, həm də bu məbləğin məsuliyyətindən gedir: hansı vəsait, harada və nə üçün istifadə olunacaq.
Hökumətlər yeni sazişlə bağlı danışıqlar aparır, lakin onun həyata keçirilməsində özəl sektor əsas rol oynayacaq. Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı kimi ixtisaslaşmış banklar ölkələr və şirkətlər arasında əsas yeri tutur. Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankının prezidenti Odil Renaud-Basso Euronews-a bildirib ki, yeni maliyyələşdirmə hədəfi ilə bağlı razılıq əldə etməklə yanaşı, COP29-da ölkələrin iddialı siyasətləri eyni dərəcədə əhəmiyyətlidir.
Məqsədin özü həll yolu deyil. Bu çarədir. Dünya ölkələrinin öz milli töhfələri və bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadə, kömür və qazdan uzaqlaşma baxımından qarşılarına qoyduğu məqsədlərlə bağlı götürdüyü öhdəliklər də eyni dərəcədə vacibdir. Yəni, hər bir ölkənin qarşısına qoyduğu məqsəd çox vacibdir, çünki layihəsiz pulun olması heç nə verməyəcək.
Bu həftənin sonunda Bakıda toplaşan nazirlər “həqiqət anı” ilə qarşılaşacaqlar: onlar yeni maliyyələşdirmə hədəfi ilə razılaşa və iddialı strategiya və layihələri elan edə biləcəklərmi, yoxsa COP29 Bakı sammitini tənqid edənlərin qələbəsi ilə başa çatacaq?
