USD 1.70
EUR 1,8441
RUB 0.0175
BREND 78.91
Bakı

Notr Damın açılışına kölgə salan səfər - AKTUAL

16:43 09.12.2024
Notr Damın açılışına kölgə salan səfər - AKTUAL
16:43 09.12.2024

ABŞ-ın yeni seçilmiş prezidenti Donald Tramp noyabrın 5-də seçkilərdə qalib gəldikdən sonra ilk xarici səfərini edib. Rəsmi olaraq yalnız 2025-ci il yanvarın 20-də Ağ Evə qayıdacaq respublikaçı Parisə 2019-cu ilin aprelində baş vermiş güclü yanğından sonra bərpası beş il çəkmiş Notr-Dam Katedralinin açılışı münasibətilə gəlib. Cənab Trampdan başqa, dekabrın 7-də Fransa paytaxtına digər dövlətlərin 40-dan çox prezidenti və hökumət başçısı gəlib. Bununla belə, 47-ci Amerika liderinin həmin gün Parisdə olması, informasiya gündəminə əsasən, onlarla dünya liderinin Fransada toplaşmasının səbəbindən daha vacib olduğu ortaya çıxdı. Onlardan bəziləri Donald Trampla hər cür görüşə can atıblar və sonda istədiklərinə nail olublar. 2019-cu ilin aprel ayında alovlar içində Notr Damın görüntüləri dünyaya yayıldı. Beş il sonra məşhur kafedral bərpa edildi və Fransa hakimiyyəti onun açılış mərasimindən həqiqətən möhtəşəm bir tədbir keçirmək qərarına gəldi. Dekabrın 7-də Parisə təkcə 40-dan çox lider və hökumət başçısı gəlib. Lakin ABŞ-ın hazırkı prezidenti Co Bayden Fransanın paytaxtında olmayıb, onun yerinə Vaşinqtonu mərasimdə birinci xanım Cill Bayden təmsil edib.

Bununla belə, Demokrat administrasiyası bir ay yarım sonra Ağ Evi respublikaçı həmkarlarına verəcək Baydenin yoxluğu əsasən simvolik görünürdü. Lakin 20 yanvar 2025-ci ildə Oval Ofisə qayıdan Donald Trampın Parisdə olması daha simvolik idi. Respublikaçı Notr-Dam Katedralinin bərpasının sevincini Fransa ilə bölüşməyə gələn çoxsaylı VİP qonaqlardan sadəcə biri olsa da, elə bil o gün Parisdə daha vacib adam yox idi.

Donald Trampın fiquruna diqqətin artması onun Fransaya səfərinin noyabrın 5-də keçirilən prezident seçkilərində qalib gəldikdən sonra ilk xarici səfəri olması ilə izah edilib.

Nəticədə, bir sıra liderlər respublikaçı ilə birtəhər yollarını kəsmək və ona öz ehtiramlarını bildirmək üçün fürsət axtarmağa başladılar. Məsələn, bir həftəyə istefa verməcək Gürcüstan prezidenti Salome Zurabişvili Trampı dəhlizdə tuta bilib. İş ondadır ki, Qərb müxalifəti dəstəkləsə də Hakim partiyanın qələbəsini əngəlləyəcək konkret addım atmaqdan da çəkinir. Zurabaşvili prezidentlər Tramp və Makronla geniş müzakirə aparıb. Oğurlanmış seçkilər və Gürcüstan xalqına qarşı son dərəcə narahatedici repressiyalardan danışıb. ABŞ-ın güclü olduğunu vurğulayan Zurabaşvili Donald Trampı gürcülərin dostu adlandırıb.

Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan da ABŞ-ın yeni seçilmiş prezidenti ilə ayaqüstə danışa bilib və Trampla geniş ünsiyyət üçün yaxşı fürsət axtarıb. Notr Damın açılış mərasiminə gələn digər yüksək rütbəli siyasətçilər də respublikaçı ilə əlaqə yaratmağa çalışıblar. Bununla belə, Parisdə dünya mediasında əsas və ən çox işıqlandırılan görüş Donald Tramp, Fransa prezidenti Emmanuel Makron və Ukrayna lideri Vladimir Zelenski arasında üçtərəfli danışıqlar olub. Eyni zamanda, Amerikanın Axios portalına görə, belə bir əlaqə olmaya bilərdi, çünki cənab Tramp Notr-Damın açılışına səfəri zamanı əvvəlcə cənab Zelenski ilə görüşməkdən imtina edib. Bununla belə, cənab Makron ABŞ-ın gələcək prezidentini üçtərəfli söhbətə razılıq verməyə inandırmaq üçün hər cür səy göstərib və buna nail olub. Axios mənbələrindən biri vurğulayıb ki, təxminən 45 dəqiqə davam edən danışıqlar “yaxşı və səmərəli” keçib.

Vladimir Zelenski də görüşü “yaxşı və məhsuldar” adlandırıb. Onun sözlərinə görə, “Prezident Tramp həmişə olduğu kimi, qərarlıdır”. Ukrayna prezidenti əmin edib ki, üçtərəfli danışıqların bütün iştirakçıları münaqişəyə “mümkün qədər tez və ədalətli” son qoymaq istəyini ifadə ediblər.

Ertəsi gün, dekabrın 8-də səhər saatlarında Donald Trampın özü görüşü şərh edib. “Truth” sosial şəbəkəsində respublikaçı Suriyanın indiki keçmiş prezidenti Bəşər Əsədin “ölkəsindən qaçdığını” və “Vladimir Putinin başçılıq etdiyi himayədarı Rusiyanın artıq onu qorumaqda maraqlı olmadığını” yazıb. Cənab Trampın sözlərinə görə, Rusiya Federasiyası “Ukraynaya görə Suriyaya bütün marağını itirib”. O, əmin etdi ki, bu "müharibə heç vaxt başlamamalı idi".

Tramp vurğulayıb ki, “Zelenski və Ukrayna razılaşma əldə etmək və bu çılğınlığı dayandırmaq istəyir” və “dərhal atəşkəs və danışıqlara” çağırıb. “Həddindən artıq çox həyat boşa çıxır, çoxlu ailə məhv edilir və bu belə davam edərsə, daha böyük və daha pis bir şeyə çevrilə bilər. Mən Vladimiri yaxşı tanıyıram. Hərəkət etmək vaxtıdır. Çin kömək edə bilər. Dünya gözləyir! - Donald Tramp yekunlaşdırıb.

Emmanuel Makron Notr Dame necə girdi?

Bu arada Moskvada Rusiya prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov Kremlin saytında şərhi dərc olunan Trampın sözlərinə reaksiya verib. “ABŞ-ın yeni seçilmiş prezidenti Donald Trampın Parisdə Makron və Zelenski ilə görüşündən sonra verdiyi bəyanatı diqqətlə oxuyuruq. Prezident Putin dəfələrlə bildirib ki, Rusiya Ukrayna ilə bağlı danışıqlara açıqdır və ilk növbədə Qlobal Cənub ölkələrindən, BRİCS tərəfdaşlarımızdan - Çin, Hindistan, Braziliya, Cənubi Afrikadan gələn sülh təşəbbüslərini alqışlayır, həmçinin Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin humanitar yolu üzərində işləyir”, - deyə cənab Peskov bildirib. Onun sözlərinə görə, Rusiyanın Ukrayna ilə bağlı mövqeyi “hamıya məlumdur” və “hərbi əməliyyatların dərhal dayandırılması üçün şərtlər bu ilin iyununda prezident Putin tərəfindən müəyyən edilib”.

İyun ayında Putin demişdi ki, münaqişəyə son qoymaq üçün Ukrayna qoşunları Luqansk, Donetsk, Xerson və Zaporojye vilayətlərindən – “məhz bu rayonların bütün ərazisindən onların administrativ sərhədləri daxilində mövcud olan vaxtdan tamamilə çıxarılmalıdır”.

Amerika siyasətinin mərkəzi Mar-a-Laqoya köçdü

Dmitri Peskov həmçinin əmin edib ki, “məhz Ukrayna danışıqlardan imtina edib və imtina etməkdə davam edir” və “dinc trayektoriyaya daxil olmaq üçün Zelenskiyə onun 2022-ci ilin payızında təqdim etdiyi və Vladimir Putinlə danışıqları qadağan edən bu fərmanını ləğv etmək kifayətdir”.

Rusiya prezidentinin mətbuat katibi bildirib ki, Donald Trampın hər iki tərəfdən itkilərlə bağlı verdiyi rəqəmlər (Rusiya tərəfindən 600 min və Ukrayna tərəfindən 400 min) “Ukrayna təfsirində təqdim olunur”, “həqiqi itkilərin rəqəmləri tamamilə fərqlidir”.

Bu və ya digər şəkildə Rusiya-Ukrayna münaqişəsinə son qoyacağına söz verən Donald Tramp hələ də planını ictimaiyyətə açıqlamayıb və rəsmi olaraq nə Moskvaya, nə də Kiyevə hər hansı təkliflə çıxış etməyib. Bununla belə, mediaya sızan məlumatlardan məlum olur ki, ABŞ-ın seçilmiş yeni prezidentinin xarici siyasət komandasının hazırladığı bütün ssenarilər cəbhə xəttində hərbi əməliyyatların dayandırılmasını nəzərdə tutur və Rusiyanın tələb etdiyi kimi Ukrayna qoşunlarının dörd regiondan çıxarılmasını nəzərdə tutmur.

AYDIN


Xəbər lenti

300x200r