Suriyada yaradılacaq yeni hökumətlə dəniz yurisdiksiyasının sərhədlərinin müəyyən edilməsi üçün razılaşmanın mümkünlüyü Aralıq dənizində atmosferi dəyişib. Mynews.az xəbər verir ki, Türkiyə üçün yeni fürsət qapıları açılarkən Yunanıstan və Cənubi Kipr Yunan administrasiyasında narahatlıq yaradıb.
Yunanıstanın Ankaranın keçmişdə münaqişə yaşadığı ölkələrlə əməkdaşlıq edərək Şərqi Aralıq dənizində Türkiyəyə qarşı cəbhə qurma siyasəti Suriyadakı proseslərlə daha bir zərbə alıb. Yunanıstanda nəşr olunan "Kathimerini" qəzetində Suriyadakı hadisələrin təhlilində “Ən pis ssenari Suriyanın Türkiyə ilə, hətta yalnız tanınan Şimali Kipr rəhbərliyi ilə dəniz yurisdiksiyası müqaviləsi Ankara tərəfindən imzalaması olacaq". Bundan əlavə, təhlildə “Yunanıstanın iki narahatçılığı var: Türkiyənin Suriyaya müdaxiləsinin ikitərəfli (Yunanıstan-Türkiyə) münasibətlərinə necə təsir edəcəyi və son hadisələrin milyonlarla suriyalı qaçqının geri dönməsinə gətirib çıxarıb-etməyəcəyi” ifadə edildi.
27 noyabr 2019-cu ildə Türkiyə ilə Liviya arasında Aralıq dənizində dəniz yurisdiksiyası ərazilərinin delimitasiyası haqqında saziş imzalanıb. Müqavilə 2022-ci il sentyabrın 30-da BMT tərəfindən qeydə alınıb.
Türkiyə ilə Misir arasında siyasi münasibətlərin zədələnməsi səbəbindən araşdırmalar tamamlana bilmədi. Bu müddət ərzində 6 avqust 2020-ci ildə Misir və Yunanıstan arasında dəniz yurisdiksiyalarının delimitasiyası haqqında saziş imzalanıb. Afina administrasiyası Misir imzaladığı müqavilədən böyük itkilər verdiyinin fərqindədir. O qorxur ki, Qahirə sazişi ləğv etməyi və ya ona yenidən baxmağı tələb edəcək. Baas rejiminin devrilməsindən sonra Yunanıstan və Cənubi Kipr Rum Administrasiyasının Misirlə bağlı narahatlıqlarına Türkiyə ilə Suriya arasında mümkün dəniz hakimiyyəti razılaşması ilə bağlı razılığın əldə edilməsi məsələsi də əlavə edilib.
İtaliyanın “Notizie Geopolitiche” qəzetində dərc olunan “Ərdoğanın Qələbəsi: Suriya dənizinə çıxış KKTC-ni gücləndirir” başlıqlı təhlildə bu ifadələr yer alıb: “Bəşər Əsəd rejiminin gözlənilmədən süqutu Rusiya və İranın regionda təsirini azaldarkən. Şərqi Aralıq dənizi, Türkiyənin bölgədəki təsirini artırdı. Türkiyənin bu strategiyası həm də 1974-cü ildən beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən tanınmayan Şimali Kipr Türk Cümhuriyyətinin mövqelərini gücləndirmək məqsədinə xidmət edirdi”.
Professor Həsən Ünal, Başkent Universitetinin Siyasi Elm və Beynəlxalq Münasibətlər Proqramının Üzvü: “Razılaşmanın əldə olunması üçün Suriyadakı idarəetmə beynəlxalq legitimlik qazanmalı və BMT tərəfindən qəbul edilməlidir. Bu mərhələdən sonra Türkiyənin dəniz səlahiyyətləri razılaşması üçün atdığı addım müsbət bir inkişaf olardı. Bu razılaşma həm Türkiyə, həm də Suriya üçün yaxşı olardı. Amma Aralıq dənizindəki tənliyi dəyişmir. Hesab edirik ki, Kipr adası Türkiyənin açıq dənizlərə çıxmasına mane olmayacaq bir ada olmalıdır. Əsl kritik addım Kiprlə bağlı olmalıdır”.
