İqtisadçı Ermənistanın ixracat artımının 30% azalacağını proqnozlaşdırır
"2025-ci ildə ixrac rəqəmi 2024-cü ildəki 13 milyard dollardan 9 milyard dollara düşə bilər. İqtisadçı Aqasi Tavadyan ölkə iqtisadiyyatı üçün yeni risklər görür. Ermənistanın ixrac artımı bir sabun köpüyü kimi özünü göstərdi və azalmağa davam edəcək". Bu fikirləri tvyal.com analitik platformasının rəhbəri Ağasi Tavadyan Sputnik Ermənistan-la söhbətində bölüşüb.
Statistikaya görə, 2025-ci ilin yanvarında Ermənistanın xarici ticarət dövriyyəsi ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 40% azalıb: "Düzdür, 2024-cü ildə bizim ümumi ixrac artımımız 50% civarında idi. Ancaq son 2-3 ayın rəqəmlərinə nəzər salsaq, ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə ixrac 2 dəfədən çox azalıb. Artım əsasən qızılın təkrar ixracı hesabına qeydə alınıb ki, bu da 2024-cü ildə ümumi ixrac həcmimizin təxminən 65%-ni təşkil edib ki, bu da iqtisadiyyatımızın real vəziyyətini əks etdirir”.
Eyni zamanda, onun sözlərinə görə, 2024-cü ildə Aİİ-yə ixrac 11%, Aİ-yə isə 14% azalıb. Əvəzində 2024-cü ilin mart ayında Ermənistana 1,5 milyard dollar dəyərində qızıl idxal edilib və ilin sonuna bu həcm 5 dəfədən çox azalıb ki, bu da ümumi xarici ticarət göstəricilərinin azalmasına səbəb olub. Bu da onu deməyə əsas verir ki, əgər 2024-cü ildə 65%-i qızıl olmaqla 13 milyard dollarlıq ixracımız olubsa, 2025-ci ildə qızılın təkrar ixracının azalması səbəbindən ixracımız təxminən 9 milyard dollar azalıb və azalmağa davam edəcək və nəticədə iqtisadiyyatımızın əsl mənzərəsi ortaya çıxacaq”, - deyə Tavadyan vurğulayıb. 2025-ci ilin yanvar ayında ixracla yanaşı, digər iqtisadi göstəricilər də azalaraq iqtisadi aktivliyin 7,1%-ə düşməsinə səbəb olub.
Tavadyan qeyd edib ki, iqtisadi aktivlik göstəricisinin əsas komponenti sənaye istehsalının həcmi olub və bu, yenə də 2023-cü ilin ortalarından qızılın təkrar ixracı hesabına ikirəqəmli artım nümayiş etdirir və ümumi iqtisadi artım göstəricisinə müsbət təsir göstərir: “Yəni, bizdə “qızılın təkrar ixracı sənayesi” var idi: o, Ermənistana gətirilib və eyni formada, emal olunmadan ixrac edilib. Bu göstəricilər “sənaye istehsalı” başlığı altında verilmiş və bu sənaye üzrə göstəricilərin əhəmiyyətli bir hissəsini təmin etmişdir. Və bu zəncir bu gün praktiki olaraq işləmədiyi üçün 2025-ci ildə həm ixracımız, həm də iqtisadi artımımız azalacaq”.
O, bu il üçün başqa risklər də görür: valyuta, xarici iqtisadi və daxili. Bütün bunlar iqtisadi vəziyyətə çox mənfi təsir göstərə bilər. Ekspert hesab edir ki, 2025-ci ildə nəticələrin indiki proqnozlardan qat-qat pis olacağı ehtimalı yüksəkdir. Bu kontekstdə Tavadyan 2025-ci ildə hökumətin büdcəyə yenidən baxmalı olacağını istisna etmir.
Qeyd edək ki, Rusiya İT mütəxəssislərinin axınının səngiməsini nəzərə alaraq Ermənistanda iqtisadi artım 2022-23-cü illərdə kəskin artımdan sonra normal səviyyəyə qayıdır. BVF həmçinin ÜDM-in azalacağını proqnozlaşdırıb: 2024-cü il üçün rəqəmlər 6%, 2025-ci il üçün isə 5%, inflyasiya Mərkəzi Bankın hədəfindən (3 +/- 1%) aşağı idi.
