Bu ölkələrdən sığınacaq üçün müraciətlər Aİ-nin Üzv Dövlətləri tərəfindən sürətləndirilmiş qaydada baxılacaq, çünki onların müvəffəqiyyət şansı azdır. Avropa Komissiyası ötən il təsdiq edilmiş və 2026-cı ilin iyununda tam icrası nəzərdə tutulan Miqrasiya və Sığınacaq üzrə Paktın bəzi müddəalarının icrasının sürətləndirilməsini təklif edib. Bu barədə çərşənbə günü, aprelin 16-da Aİ-nin mətbuat xidməti məlumat yayıb.
Bu, Sığınacaq Prosedurları Qaydasının iki əsas qaydasının həyata keçirilməsini nəzərdə tutur ki, bu da Üzv Dövlətlərə müraciətlərinin təsdiqlənmək şansı az olan insanların müraciətləri ilə daha tez və səmərəli məşğul olmağa imkan verəcək.
Eyni məqsədi nəzərə alaraq, Avropa Komissiyası təhlükəsiz mənşə ölkələrinin ilk ümumavropa siyahısının yaradılması təşəbbüsü ilə çıxış etmişdir ki, bu da Pakta əsasən bu cür ölkələrdən olan ərizəçilər üçün sürətləndirilmiş prosedura imkan verəcək yenilikdir.
AK konkret olaraq nə təklif edir:
Həddi 20% təşkil edir. Əgər müəyyən bir ölkədən müraciət edənlərin orta hesabla 20%-dən azına Aİ-də beynəlxalq müdafiə verilirsə, Üzv Dövlətlər onlara sürətləndirilmiş və ya sərhəd prosedurunu tətbiq edə biləcəklər.
Təhlükəsiz üçüncü ölkələr və bölgələrlə bağlı çeviklik. Üzv dövlətlər ölkələri və ya ölkələrin bəzi hissələrini təhlükəsiz kimi tanıya və həmçinin müəyyən kateqoriyalı ərizəçilər üçün istisnalar təmin edə biləcəklər.
Təhlükəsiz mənşə ölkələrinin siyahısına aşağıdakılar daxildir:
Kosovo
Banqladeş
Kolumbiya
Misir
Hindistan
Mərakeş
Tunis
Bəzi Üzv Dövlətlərin artıq öz milli siyahıları var, lakin ümumi siyahının yaradılması Aİ daxilində bu cür prosedurların tətbiqi üçün vahid standartları təmin edəcək.
Avropa Komissiyası həmçinin qeyd edir ki, Aİ-yə üzv olmaq üçün namizədlər ümumiyyətlə təhlükəsiz mənşə ölkəsi meyarlarına cavab verirlər. Ölkədə istisnalar mümkündür:
▪ silahlı münaqişə vəziyyətindədir;
▪ Aİ sanksiyalarına məruz qalır,
▪ və ya müsbət sığınacaq qərarının 20%-dən çox olması.
Vacibdir: ölkənin təhlükəsiz kimi tanınması avtomatik olaraq sığınacaqdan imtina demək deyil. Hər bir müraciət fərdi olaraq qiymətləndirilməlidir.
Təklif Avropa Parlamenti və Aİ Şurası tərəfindən nəzərdən keçirilməlidir.
Daha əvvəl bildirilmişdi ki, Aİ miqrasiya siyasətində genişmiqyaslı dəyişiklik planlaşdırır, xüsusən də müharibədən sonrakı qaçqınlar konvensiyasına yenidən baxacaq.
Yada salaq ki, ukraynalı qaçqınların təxminən 70%-i Avropada qalmağı planlaşdırır. Avropa ölkələrində ukraynalıların demək olar ki, yarısının işi var.